Geletterdheid in de kleutergroep

Wie geletterd is, kan teksten schrijven en (digitale) teksten lezen, begrijpen, evalueren en gebruiken. Je kunt jonge kinderen hier op een vanzelfsprekende manier al op voorbereiden door hun mondelinge taalvaardigheid te stimuleren. Hoe doe je dat op een effectieve manier?

Als kleuters de school binnenkomen, is hun taalontwikkeling al in volle gang. Zo kunnen ze een gesprek voeren en kennen ze al de nodige woorden, al dan niet in het Nederlands. Ze hebben al een idee waar geschreven taal voor dient en een eerste besef van het alfabetisch principe. In de kleuterperiode help je alle kleuters hun mondelinge taalvaardigheid uit te breiden en stappen te zetten op weg naar het zelf lezen en schrijven. En je wakkert hun leesmotivatie (verder) aan.

Het voorlezen van (prenten)boeken is een dagelijks terugkerende activiteit in de kleutergroep. Door het voorlezen en het praten over een verhaal maken kinderen kennis met (de opbouw van) verhalen, worden ze taalvaardiger, groeit hun woordenschat en literaire competentie, leren ze zich beter inleven in anderen en wordt hun kennis van de wereld vergroot.

Naast verhaalbegrip en woordenschat zijn nog andere geletterde vaardigheden nodig ter voorbereiding voor het leren lezen en schrijven. Het gaat om het leren kennen van de functie van geschreven taal, het leren begrijpen van de klank-tekenkoppeling, het kunnen herkennen en schrijven van enkele letters en klankbewustzijn. Ook voor het verwerven van deze vaardigheden geldt: hoe meer in samenhang en betekenisvoller je aanpak is voor kleuters, hoe meer ze leren en onthouden.

Werken aan geletterdheid doe je het beste in een omgeving die uitstraalt dat lezen belangrijk en leuk is. Zorg daarom in de kleutergroep voor een gevarieerde collectie leesmateriaal: in de leeshoek voor kleuters om zelf te lezen en een aparte collectie om uit voor te lezen. Leerlingen die omringd zijn door boeken en gemotiveerde (voor)lezers blijken zelf ook gemotiveerder voor lezen.

Geen leerling komt de school binnen met dezelfde taalbagage. Het vroeg signaleren van verschillen in taalvaardigheid is belangrijk. Je kunt leerlingen met een risico op een (latere) leesachterstand extra begeleiden en ervoor zorgen dat ook voorlopers hun mogelijkheden kunnen benutten.