Werken aan tekstbegrip en kennis

Werken aan tekstbegrip en aan de uitbreiding van kennis doe je gelijktijdig. Hier lees je wat tekstbegrip inhoudt, welke ingrediënten een rol spelen, hoe je er in de praktijk aan werkt en hoe je rekening houdt met verschillen tussen leerlingen.

Wat weten we?
Hier vind je de uitgangspunten van effectief leesonderwijs, opgesteld op basis van wetenschappelijke bronnen.
Tekstbegrip in een notendop
Een tekst begrijpen is een complex proces waarin veel kennis en vaardigheden samenkomen. Hoe verloopt dit proces bij ervaren en lerende lezers?
Lezen is het begrijpen, gebruiken en evalueren van en het reflecteren op teksten. Het is een vaardigheid en middel om iets anders te bereiken, zoals kennis opdoen, leesplezier ervaren, persoonlijke groei en participeren in de samenleving. Je leest dus altijd met een specifiek doel en dat doel bepaalt mede je manier van lezen: van even snel iets opzoeken tot je verdiepen of onderdompelen in een tekst.
Maak een keuze…
  • Wat is lezen met begrip?
Naar het overzicht
De ingrediënten van tekstbegrip
Lezen met begrip vraagt om kennis van de wereld, een rijke woordenschat, kennis van taal en teksten en het kunnen toepassen van leesstrategieën. Wat houden deze ingrediënten in?
Een tekst met begrip lezen vergt het gelijktijdig toepassen van veel vaardigheden, zoals woorden in een oogopslag herkennen, de betekenis snel ophalen uit je geheugen, verbanden leggen tussen woorden en zinnen en dat wat je leest verbinden met al aanwezige kennis in je hoofd. Tijdens het lezen is er een voortdurende wisselwerking tussen deze deelvaardigheden. Met begrip kunnen lezen begint met kunnen decoderen.  
Maak een keuze…
  • Wat is er nodig om een tekst te begrijpen?
Naar het overzicht
De uitgangspunten voor effectief onderwijs in tekstbegrip
Wat is er belangrijk als je begrijpend leesonderwijs op een effectieve manier wilt inrichten?
Bij een effectieve aanpak om leerlingen stap voor stap verschillende soorten teksten te laten begrijpen, zijn een aantal uitgangspunten van belang. Zo laat je leerlingen lezen met een leesdoel en leer je vaardigheden in samenhang aan. Jij bent hierbij het rolmodel dat leerlingen ondersteunt in het kunnen lezen van steeds complexere, rijke teksten.
Maak een keuze…
  • Wat ligt aan de basis van effectief leesonderwijs?
Naar het overzicht
Werken aan tekstbegrip
Als leerkracht koppel je kennisopbouw aan de ontwikkeling van tekstbegrip. Hoe zorg je ervoor dat leerlingen de verschillende ingrediënten van tekstbegrip onder de knie krijgen?
Leerlingen worden vaardiger in tekstbegrip door dagelijks te werken aan hun luisterbegrip, hun achtergrondkennis, hun woordenschat, hun kennis over teksten, het kunnen inzetten van effectieve leesstrategieën en door het ontwikkelen van een actieve leeshouding. Hoe kun je met leerlingen aan al deze vaardigheden werken?
Maak een keuze…
  • Hoe stimuleer je luisterbegrip?
  • Hoe kun je een actieve leeshouding stimuleren?
  • Hoe ontwikkel je achtergrondkennis?
  • Hoe werk je aan de ontwikkeling van woordenschat?
  • Hoe ontwikkel je kennis over teksten?
  • Hoe worden leerlingen strategische lezers?
Naar het overzicht
Differentiatie
De ene leerling leest en begrijpt een tekst beter dan de andere. Daarom is differentiatie belangrijk. Hoe kun je elke leerling vooruithelpen?
De ene leerling leest sneller en beter dan de andere. Om zowel de zwakke als de goede lezers vooruit te helpen, is differentiatie belangrijk. Differentiatie betekent dat je instructie en oefeningen aanpast aan wat leerlingen aankunnen. Daarbij is het wel zaak om vaste niveaugroepen te vermijden: daarmee zet je leerlingen vast in hokjes en vergroot je de (kansen)verschillen tussen leerlingen alleen maar.
Maak een keuze…
  • Hoe help je zwakke lezers?
  • Hoe help je sterke lezers?
Naar het overzicht
Verder lezen
Wil je meer weten? Hier vind je links naar onderzoeksliteratuur, beleidsdocumenten en meer praktische publicaties waarin onderzoek vertaald wordt naar de praktijk.
Maak een keuze…
  • Onderzoek | Werken aan tekstbegrip en kennis
  • Leerdoelen en leerlijnen | Werken aan tekstbegrip en kennis
  • Beleid | Werken aan tekstbegrip en kennis
  • Van theorie naar praktijk | Werken aan tekstbegrip en kennis
In de praktijk
Hoe ga je aan de slag in de praktijk? Hier vind je informatie over voorbeeldvideo’s, leescampagnes, lessuggesties, (na)scholingen en (lees)organisaties.
Maak een keuze…
  • Video’s en podcasts | Werken aan tekstbegrip en kennis
  • Lessuggesties | Werken aan tekstbegrip en kennis
  • Methodieken en werkwijzen | Werken aan tekstbegrip en kennis